Ook vzw’s kunnen binnenkort failliet worden verklaard
Op 20 april 2017 heeft de federale regering een wetsontwerp ingediend houdende invoeging van het Boek XX "Insolventie van ondernemingen", in het Wetboek van economisch recht, en houdende invoeging van de definities eigen aan boek XX, en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan boek XX, in boek I van het Wetboek van economisch recht.
Dit wetsontwerp kadert in de beoogde modernisering van het Belgische ondernemingsrecht en strekt er - onder andere - toe het toepassingsgebied van de insolventieprocedure uit te breiden om deze beter te laten aansluiten bij de economische realiteit.
Onder het huidige insolventierecht kunnen namelijk enkel kooplieden (natuurlijke personen) en handelsvennootschappen (ondernemingen) failliet worden verklaard. Met de inwerkingtreding van het nieuwe Boek XX “Insolventie van ondernemingen”, zal het ondernemingsbegrip worden uitgebreid tot andere rechtspersonen (zoals vzw’s en stichtingen), net zoals tot vrije beroepen, waardoor ook zij failliet zullen kunnen worden verklaard of zelf het faillissement zullen kunnen aanvragen. Organisaties zonder rechtspersoonlijkheid (feitelijke verenigingen….) die geen uitkeringsoogmerk hebben en die ook in feite geen uitkeringen verrichten aan hun leden of aan personen die een beslissende invloed uitoefenen op het beleid van de organisatie, vallen niet onder het toepassingsgebied van het wetsontwerp.
Dat vzw’s binnenkort het faillissement kunnen aanvragen, wordt door de regering verantwoord door het feit dat deze organisaties, ongeacht hun activiteiten, wegens hun vorm - met rechtspersoonlijkheid - een structuur vormen met soms verregaande gevolgen voor derden, zoals het bestaan van een afgescheiden vermogen en de niet-aansprakelijkheid van leden. Aldus verantwoorden de vorm en de zogenaamde “derdenwerkende” gevolgen van vzw’s de beoogde toekomstige toepassing van de regels van het insolventierecht.
Het hoeft geen betoog dat dit wetsontwerp een grote impact zal hebben in de praktijk. Voor talloze bestaande (en mogelijks verlieslatende) vzw’s (bijvoorbeeld aan ziekenhuizen, zorgcentra en sportclubs) zou onder de nieuwe wetgeving gelden dat wanneer zij op duurzame wijze hebben opgehouden te betalen en hun krediet geschokt is, zij zich in een staat van faillissement bevinden met alle daarbij horende gevolgen.
De verruiming van het insolventierecht zal echter ook tot gevolg hebben dat vzw’s toegang zullen krijgen tot voorlopige maatregelen eigen aan de faillissementswetgeving, die er op net gericht zijn het faillissement te vermijden (zoals bijvoorbeeld het aanstellen van een voorlopige bewindvoerder).
Het is nu vooral afwachten welke bepalingen zullen behouden worden in de definitieve versie van het wetsontwerp. Het is immers, zoals dat steeds het geval is, niet ondenkbaar dat een aantal artikelen nog geamendeerd of geschrapt zullen worden alvorens de finale tekst wordt goedgekeurd. De inwerkingtreding zou voorzien worden voor het najaar van 2017.